Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej i Smoleńskiej oraz wojny na Ukrainie w Muzeum Ofiar Komunizmu w Waszyngtonie

Muzeum Ofiar Komunizmu, znajdujące się w stolicy dyplomatycznego świata – Waszyngtonie, stało się miejscem, w którym mówiono o Polsce i jej historii. 25 kwietnia 2023, odbyła się tam konferencja „Remembering the Katyń Masarce”, którą we współpracy z Muzeum zorganizował Komitet Smoleńsko-Katyński (Smoleńsk Disaster Commemoration Committee). Konferencja, w całości w języku angielskim, była podzielona na część upamiętniającą ofiary Zbrodni Katyńskiej, Zamachu Smoleńskiego, ofiar wojny na Ukrainie oraz sesję historyczną poświęconą Zbrodni Katyńskiej. Uroczystość kierowana była do odbiorców amerykańskich i przedstawicieli korpusu dyplomatycznego. Wystąpień wysłuchało międzynarodowe środowisko waszyngtońskiej dyplomacji i dziennikarzy. Na uroczystość przybyli: Ambasador Łotwy Maris Selga, Ambasador Litwy Audra Plepyte, w zastępstwie Ambasadora RP szef Misji RP przy Ambasadzie Adam Krzywosądzki, z-ca attaché obrony RP Komandor Maciej Stadnicki, a także zastępca szefa Misji Ambasady Ukrainy w USA Yaroslav Brisiuck oraz przedstawiciele ambasady Bułgarii i niezależnej społeczności białoruskiej.

Uczestników przywitali dyrektor Victims of Communism Museum Ken Pope oraz Tadeusz Antoniak, przewodniczący Komitetu Smolensko-Katynskiego, który opowiedział o działalności Komitetu na przestrzeni kilku ostatnich lat i jego dalszych celach. Kolejno wystąpiła była ambasador Stanów Zjednoczonych w Estonii, a także obecna Prezes Institute of World Politics Aldona Woś, która w bardzo emocjonalnym wystąpieniu, opowiedziała historię swojego ojca, który jako nastolatek, wywieziony do Katynia wraz z innymi, cudem uniknął śmierci. Dziękowała za zorganizowanie eventu, który jej zdaniem był bardzo potrzebny i powinien otwierać oczy wszystkim, którzy myśleli, że historie jak Zbrodnia Katyńska to tylko przeszłość. 

Marszałek Senior Sejmu RP, Antoni Macierewicz, w swoim referacie porównywał Zbrodnię Katyńska do Zamachu Smoleńskiego, że był on początkiem przygotowań do wojny na Ukrainie. Marszałek Senior podkreślał i ostrzegał, że „(…) nie wolno ulegać imperializmowi ani nawet nieimperialistycznym skłonnościom jakiegokolwiek kraju. Nie zawsze (…), przynosi to szybkie skutki, ale z czasem takie rezultaty zawsze przychodzą. To wielka lekcja dla całej współczesnej Europy, dla całego świata.”

Wszyscy mówcy w swoich wystąpieniach wspominając ofiary wszystkich tragedii, zwracali uwagę na to, że Rosjanie usuwali elity polskie, aby rozszerzać swoja strefę wpływów. Podobnie dziś dzieje się tak na Ukrainie, gdzie oprócz tego porywane są również ukraińskie dzieci. Podkreślano również jak ważne jest, aby jak najwięcej państw razem postawiło zdecydowany opor rosyjskiemu barbarzyńscy. 

Po Apelu Pamięci, zobrazowanym wideo, odczytanym przez członków Komitetu, a poświęconym ofiarom mordu Katynia, ale również Zamachowi Smoleńskiemu i wojny na Ukrainie zostały przedstawione referaty. Część panelową moderował Ambasador Andrew Bremberg, prezes Muzeum oraz Fundacji Pamięci Ofiar Komunizmu.   

Dr Karol Polejowski, wiceprezes IPN w swoim referacie „Zbrodnia Katyńska – Rosyjska zemsta i komunistyczne ludobójstwo na oficerach polskich” (odczytanym przez organizatorów ze względu na niedyspozycję) przedstawił w szerokim zakresie genezę mordu i cele Rosjan a także ofiary mordu.

Filip Frąckowiak, dyrektor Muzeum Zimnej Wojny im. gen. Kuklińskiego przedstawił konsekwencje mordu katyńskiego dla społeczeństwa PRL i Ludowego Wojska Polskiego aż do 1989 roku. 

Ambasador Andrew Bremberg, w swoim końcowym przemówieniu podziękował wszystkim uczestnikom oraz prelegentom. Mówił „…wiem, że nie muszę przekonywać naszych polskich przyjaciół, jak ważne jest żeby pamiętać o tych wydarzeniach. Ofiary Zbrodni Katyńskiej mają swoje ważne miejsce w muzeum. Moją misją, jak zresztą całego zespołu jest przekonywać i edukować społeczeństwo amerykańskie, w jaki sposób odpowiadać na to zło, które przecież w dzisiejszym świecie dalej istnieje (…) jestem przekonany, że tylko upamiętniając i czcząc ofiary, możemy zapobiec rozprzestrzenianiu się zła, o którym świat niestety próbuje zapomnieć albo je umniejszyć”.   

Uroczystość została zwieńczona koncertem barda środowisk niepodległościowych Pawła Piekarczyka pt. „Podziemna Armia Powraca”. Wykorzystując sztukę audiowizualną wraz z tłumaczeniami tekstów artysta poprowadził widzów szlakami żołnierzy drugiej konspiracji, ich walki, a także tęsknoty za ojczyzną. Obraz wzbudził w amerykańskich widzach wielkie poruszenie. 

Muzeum Ofiar Komunizmu znajduje się w centrum Waszyngtonu, w prestiżowym miejscu, około 300 metrów od Białego Domu. Ekspozycja przedstawia ofiary komunizmu i sowieckie interesy na świecie. Znajdują się tam również materiały dotyczące krajów, w których komunizm niestety dalej trwa. Muzeum zbiera także świadectwa o zbrodniach komunizmu, w tym z Polski. 

Konferencja „Remembering the Katyń Masacre” była współfinansowana przez Polską Fundację Narodową, Polsko Słowiańską Federalną Unię Kredytową, Instytut Generała Kuklińskiego w Nowym Jorku oraz Windows-Okna. 

Autor: Aneta Antoniak