37 Rocznica wprowadzenia stanu wojennego
Sympozjum zostało przygotowane z inicjatywy Jerzego Polaka – przewodniczącego Klubu “Gazety Polskiej” w Stamford – oraz Forum Patriotycznego w Stamford we współpracy z Komitetem Obchodów Rocznicy Katastrofy Smoleńskiej i Ludobójstwa Katyńskiego, Fundacją Klubów “Gazety Polskiej” w USA, Redutą Dobrego Imienia – USA, Rodzinami Radia Maryja i Klubami “Gazety Polskiej” ze wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych (NY, NJ, Boston, Filadelfia i Floryda).
Głównymi organizatorami i prowadzącymi sympozjum byli: Jerzy Polak – przewodniczący Klubu „Gazety Polskiej” w Stamford, CT, Krzysztof Sajdak – przewodniczący Polonijnego Forum Patriotycznego w Stamford oraz Tadeusz Antoniak – przewodniczący Klubu „Gazety Polskiej” w Filadelfii i przewodniczący Komitetu Obchodów Katastrofy Smoleńskiej i Ludobójstwa Katyńskiego w Amerykańskiej Częstochowie w Doylestown, PA.
Wydarzenia Grudnia 70, Czerwca 76, okresu legalnej działalności NSZZ Solidarność i wydarzeń stanu wojennego relacjonowali uczestnicy, honorowi goście – Świadkowie Historii. Przedstawiono także dokumenty i opinie amerykańskich historyków.
Sympozjum zostało poprzedzone uroczystą mszą św. sprawowaną przez ks. Pawła Hrebenko, proboszcza Holy Name of Jesus w Stamford, w koncelebrze z ks. Tomaszem Przybyłem w intencji ofiar stanu wojennego.
Bohaterowie tamtych wydarzeń, emigranci polityczni z różnych stron Polski, od Podlasia do Śląska i od Wybrzeża do Podkarpacia mieszkający w USA, przybyli, aby przedstawić świadectwo zaangażowania w walkę z reżimem komunistycznym, represji i krzywd, jakich doświadczyli ze swoimi rodzinami, i aby zaświadczyć o pomocy, jakiej doznawali od księży – kapelanów Solidarności, hierarchów kościelnych, ze szczególnym wyróżnieniem Jana Pawła II, wspierającego wolnościowe dążenia Polaków.
Udostępniona przez obecnego na sympozjum ks. proboszcza Pawła Hrebenko sala konferencyjna kościoła, z wystawionymi kolekcjami fotografii tworzyła patriotyczno-religijny klimat, który przywołał pamięć, kiedy to religijni Polacy, także z przyczyn patriotycznych, tłumnie wypełniali kościoły.
Przed oficjalnym otwarciem sympozjum ogłoszono rezultat rozpisanego konkursu na Najwybitniejszego Polaka 100-lecia Niepodległości Polski Polonii amerykańskiej i kanadyjskiej. W imieniu środowisk patriotyczno-niepodległościowych USA i Kanady oficjalnie ogłosił zgromadzonym wynik pomysłodawca plebiscytu Jerzy Polak z Jackiem Szklarskim z Reduty Dobrego Imienia – USA oraz koordynatorem Klubów „GP” w USA i Kanadzie Maciejem Rusińskim. Zwycięzcą konkursu z dużą przewagą został papież św. Jan Paweł II.
W imieniu organizatorów Tadeusz Antoniak przywitał honorowych gości: księdza Pawła Hrebenko, księdza Tomasza Przybyła, wicekonsula RP w Nowym Jorku Mateusza Gmurę, Halinę Szeligowską – prezes Komitetu Parady Pułaskiego w Stamford, oraz Jana Orzechowskiego – prezesa Holy Name Athletic Club w Stamford.
Przywitał także Świadków Historii i wszystkich uczestników sympozjum.
Niespodzianką była próba połączenia się telefonicznego z ministrem Antonim Macierewiczem, który zamierzał skierować specjalne przesłanie do swoich przyjaciół z konspiracji. Ostatecznie pan minister przesłał drogą telefoniczną SMSa. Złożył wszyskim życzenia świąteczne oraz poprosił o wsparcie działań na rzecz degradacji zbrodniarzy z WRON, a także o wsparcie dla prac Komisji Smoleńskiej.
Następnie Maciej Rusiński – koordynator Klubów „Gazety Polskiej” na USA i Kanadę – wspólnie z szefem Klubu „GP” w Stamford Jurkiem Polakiem ogłosili, że od tego momentu KGP Stamford będzie nosił imię św. Jana Pawła II.
Część główną sympozjum rozpoczęto zapaleniem Światła Wolności (na pamiątkę akcji zapoczątkowanej przez prezydenta Ronalda Reagana w Białym Domu w 1981 r.). Świece zapaliła żona Bolesława Plewy Zofia, w towarzystwie obecnych żon działaczy NSZZ Solidarność.
Krzysztof Sajdak, prezes Forum Patriotycznego w Stamford, w swoim referacie zapoznał uczestników z historią polskich powstań. Relacja filmowa prof. Marka Kramera z Uniwersytetu Harvarda pomogła zrozumieć rolę św. Jana Pawła II i księży kapelanów Solidarności z bł. ks. Jerzym Popieluszko na czele w powstaniu i przebiegu działalności ruchu społecznego Solidarność. Odtworzony wykład wideo prof. Igora Lukesa z Boston University zapoznał wszystkich z rolą inteligencji zrzeszonej w KOR w tworzeniu się opozycji demokratycznej w drugiej połowie lat 70. ub. stulecia na czele z Antonim Macierewiczem w tworzeniu struktur opozycyjnych. Uczestnicy mogli także zapoznać się z pisemną relacją Thomasa Simonsa, byłego ambasadora USA w Polsce i pracownika administracji prezydenta Reagana, o strategii rządu USA w nakładaniu sankcji ekonomicznych na rządy ZSRR i PRL.
Następnie wystąpili Świadkowie Historii. Włodzimierz Ilnicki – wiceprzewodniczący Komitetu Strajkowego z grudnia 1970 r. w Gdyni, aresztowany i represjonowany przez komunistów. Za swoją działalność na rzecz wolnej Polski został odznaczony Krzyżem Wolności Solidarności oraz Medalem Pro Patia.
Następnie Stanisław Pyśk – uczestnik strajku w Ursusie w 1976 r., potem członek NSZZ Solidarność, internowany i represjonowany w stanie wojennym. Historię swojej walki z reżimem komunistycznym opowiedział Wiesław Wierzbowski, działacz Solidarności ze Szczytna, obecnie mieszkający w Bostonie, MA, współzałożyciel NSZZ Solidarność w zakładach Unitra-Cemi w Szczytnie. Aresztowany w stanie wojennym, po wyjściu na wolność próbował różnych form antyreżimowej działalności, ale śledzony, inwigilowany, prześladowany i podczas zatrzymywań nakłaniany pod groźbami do emigracji, w 1983 r. podjął decyzję o wyjeździe do Stanów Zjednoczonych. Kolejnymi Świadkami Historii byli: Bolesław Plewa, obecnie mieszkający w Filadelfii działacz NSZZ Solidarność z Dąbrowy Górniczej, pracownik kopalni Wujek w latach 1971-1976, internowany w stanie wojennym; Arthur Opolski z Tych-Ledzin – internowany, więziony i szykanowany w stanie wojennym; Paweł Grzegorczyk – członek komitetu strajkowego w Fabryce Samochodów Dostawczych w Nysie, z wyboru etatowy członek Zarządu NSZZ Solidarność Ziemi Nyskiej, internowany, szykanowany i prześladowany w stanie wojennym, obecnie przewodniczący Klubu „GP” w New Jersey i członek Komitetu Smoleńsko-Katyńskiego w Amerykańskiej Częstochowie oraz wiceprzewodniczący Gniazda Sokołów nr 17 w Newarku, NJ; Ryszard Maciejowski – zasłużony działacz struktur Solidarności Regionu Małopolski, członek Zarządu MKZ NSZZ Solidarność w Jaśle, pomysłodawca i współorganizator odsłonięcia tablicy bł. ks. Jerzego Popieluszki, internowany i powołany karnie w stanie wojennym do karnej służby wojskowej w Czerwonym Borze; Marian Czarnecki z Krajowej Komisji Energetyki NSZZ Solidarność; Kazimierz Szmigiel z Bielska-Białej, więzień stanu wojennego – wyrok 5 lat za działalność opozycyjną i demokratyczno-niepodległościową w stanie wojennym; Grzegorz Michalski z New Jersey, działacz NSZZ Solidarność z Poznania, były członek Zarządu Regionu Wielkopolskiego NSZZ Solidarność w Poznaniu, internowany i represjonowany w stanie wojennym, potem odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności oraz Odznaką za Zasługi dla Niepodległości; Adam Stępień – działacz NSZZ Solidarność z Lublina, szykanowany i pobity w czasie stanu wojennego przez ZOMO, obecnie członek i działacz Rodzin Radia Maryja oraz Komitetu Smoleńsko-Katyńskiego w Amerykańskiej Częstochowie; Tadeusz Wojton – działacz struktur NSZZ Solidarność Region Podkarpacie; Wojciech Mazur – najmłodszy z uczestników (ur. w 1964 r.), który przedstawił się jako działacz Gdańskiego Ruchu Oporu „Pokolenie” mówiąc o działalności poligraficznej, i Janusz Kudełko, działacz NSZZ Solidarność w FSM w Bielsku-Białej, aresztowany i więziony w stanie wojennym w Krakowie na Montelupich.
Na końcu wystąpił Jerzy Polak – przywódca strajku 14 grudnia 1981 r. w zmilitaryzowanych zakładach OBR “Gamrat Erg” w Jaśle. Wyrzucony z pracy z “wilczym biletem” współorganizował grupę kolportażową i pomagał w organizacji sitodruku. Był fotografem Solidarności. W 1983 roku zatrzymany wspólnie z narzeczoną, aresztowany i uwięziony.
Wśród uczestników gości honorowych – Świadków Historii – zabrakło chorego Lecha Sobieszka z Bostonu, członka Prezydium MKS w Gdańsku w strajkach sierpniowych 1980 r. na Wybrzeżu, sygnatariusza Porozumienia Gdańskiego z 31 sierpnia 1980, członka Prezydium MKZ NSZZ Solidarność w Gdańsku, a następnie członka Prezydium Zarządu Regionu NSZZ Solidarność w Gdańsku i delegata na I Krajowy Zjazd NSZZ Solidarność.
Po zakończeniu relacji Świadków Historii Tadeusz Antoniak odczytał propozycję dwóch uchwał sympozjum: pierwsza dotyczyła wyjątkowej roli Kościoła w walce z komunizmem, druga – specjalnego potraktowania działaczy antykomunistycznych okresu stanu wojennego na wzór ustawy wniesionej do Sejmu przez Józefa Piłsudskiego dotyczącej powstańców styczniowych. Po akceptacji uczestników sympozjum uchwały wręczono konsulowi Mateuszowi Gmurze z prośbą o przekazanie władzom ustawodawczym i wykonawczym Rzeczypospolitej Polskiej.
W sali konferencyjnej sympozjum prezentowano kolekcję fotografii ze stanu wojennego autorstwa Jerzego Polaka i wystawę „Polska Samotna Misja”, przygotowaną przez dyrektora Izby Pamięci gen. Ryszarda Kuklińskiego Filipa Frąckowiaka, której wielka prezentacja odbyła się ostatnio w Izbie Gmin w Londynie dla parlamentarzystów brytyjskich.
Tadeusz Antoniak podziękował bohaterom – Świadkom Historii – za to, że potrafili „rzucić swój los na stos”, nie dając sobie przetracić kręgosłupów moralnych, realizując zawołanie: Bóg, Honor i Ojczyzna, tak jak ich wielcy poprzednicy w 1052-letniej historii naszej ojczyzny. Podkreślił, że państwo jest tak silne, jak silne są elity tego państwa. Zwracając się do Świadków Historii powiedział: „Państwo jesteście właśnie tą elitą, elitą, która walczyła z komunistyczną dominacją w Polsce”. Dodał, że jest dumny, że kolejny raz można było przygotować ważne wydarzenie historyczne w ramach realizacji polityki historycznej władz RP pod hasłem Komitetu Smoleńsko-Katyńskiego: „Budujemy Wspólny Front Patriotyczny – Polonia Semper Fidelis”.
Trzeba też wspomnieć, że Komitet Smoleńsko-Katyński zaprezentował też wystawę „Milion za Oceanu”, która została przygotowana przez Bartłomieja Garbę z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Autor: JERZY POLAK, WIESŁAW WIERZBOWSKI
